Na dużym terenie Dzielnicy VII znajdują się historyczne miejscowości: Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Błonia, Przegorzały, Wola Justowska, Las Wolski, Bielany, Olszanica.
Zwierzyniec to jeden z najstarszych ośrodków osadniczych na terenie obecnego Krakowa, z którym był od średniowiecza ściśle związany pomimo niezależności do XX w. Odnalezione ślady pierwszej stałej osady pochodzą z czasów paleolitu, a w okresie wczesnochrześcijańskim (IX-X w.) Zwierzyniec stanowił silny ośrodek osadniczy państwa Wiślan. Od przełomu XI i XII w. wznoszono kościół Najświętszego Salwatora, jeden z najstarszych na terenie Krakowa. Ukończony w 2 poł. XII w. jako kamienna bazylika z prosto zamkniętym prezbiterium. Poświęcony ok. 1148 r., a już pomiędzy 1166 a 1185 r. został wcielony z parafią do klasztoru norbertańskiego i od tego czasu należy do parafii przy kościele śś. Augustyna i Jana Chrzciciela Panien Norbertanek na Zwierzyńcu. Romańska świątynia kilkakrotnie niszczona. Dopiero w XVII w. została przebudowana i częściowo zbarokizowana: od zachodu dobudowano wieżę, romańskie mury wzmocniono szkarpami, a przykościelny cmentarz otoczono murem. Po zniszczeniach przez Szwedów kościół odnowiono, a w XVIII w. przebudowano dobudowując zakrystię na miejscu kostnicy. Od I poł. XX w. kościół był wielokrotnie badany przez archeologów, którzy odkryli jego romańskie fragmenty wprowadzając liczne rekonstrukcje. Odkryto wczesnorenesansowe freski z XVI w. Zachowała się ambona i chór muzyczny z XVII w. i słynny obraz Ukrzyżowanie (mal. K. Kurcz 1605 r.) oraz organy z XVIII w. Wokół kościoła pozostałości dawnego cmentarza użytkowanego do 1886 r. W 2 poł. XIX w. powstał nowy cmentarz zwany Salwatorskim będący własnością parafii, gdzie w 1888 r. wybudowano kaplicę cmentarną św. Józefa (wg proj. S. Jaworzyńskiego), poświęconą przez kardynała A. Dunajewskiego, pod którą znajdują się katakumby Norbertanek. Na cmentarzu pochowano wiele wybitnych osób m. in. K. Rostworowskiego, J. Osterwę, E. Romera, K. Wykę, M. Kotlarczyka, W. Chomicza. W pobliżu kościoła salwatorskiego znajduje się drewniany kościół św. Małgorzaty z XVII w. zwany gontyną, wokół którego grzebano zmarłych w czasach zaraz licznych w dawnych wiekach.
Na terenie Zwierzyńca nad Wisłą dominuje kompleks klasztoru i kościoła Norbertanek. Romańskie opactwo norbertańskie ufundował w 2 poł. XII w. rycerz Jaksę Gryfitę, który sprowadził zakonników i zakonnice reguły św. Norberta (zakon męski istniał do XVI w.). Kościół śś. Augustyna i Jana Chrzciciela konsekrowany w 1181 r. przez bpa Gedkę usytuowano ze względów obronnych między Wisłą a bagnami. Romańska zabudowa kościoła i klasztoru została zniszczona już przez Tatarów w 1241 r., które jednak szybko odbudowano. Wielokrotnie niszczone przez pożary i powodzie, aż do tragicznego 1587 r., gdy prawie doszczętnie spłonął cały klasztor. W XVII w. przebudowano i zbarokizowano klasztor i kościół, który powiększono o prezbiterium i oszkarpowano. Po potopie szwedzkim ponownie odrestaurowano budynki, a w XVIII w. na nowo urządzono wnętrze z niewielkimi zmianami zachowane do dziś. W nawie znajdują się barokowe ołtarze, a w prezbiterium klasycystyczna kolumnada z 2 poł. XVIII w. (wg proj. S. Sierakowski) zamknięta absydą z wizerunkiem św. Jana Chrzciciela (mal. W. Łuszczkiewicz w 1876 r.), klasycystyczną dekorację uzupełniają organy i fotele z klęcznikami. Malowidła w całym wnętrzu wykonał w 1877 r. F. Matzke, a uzupełnił współczesnymi medalionami w 1984 r. P. Moskal. Zachowały się jednak elementy romańskie w tym portal z XIII w. W kościele została pochowana bł. Bronisława, a obecnie jej szczątki umieszczono w trumience z 1840 r. na ołtarzu jej poświeconym z obrazem Wizja Bł. Bronisławy (mal. W. Eljasz w 1849 r.). Natomiast romańskie zabudowania klasztorne ujednolicono po przebudowach w XVII w. w stylu późnorenesansowym wg proj. J. Trevano, a następnie zbarokizowane, restaurowane w XIX i XX w. z klasycystycznym i neogotyckim wyposażeniem.
Zwierzyniec jako wieś pierwszy raz wzmiankowano w 1224 r., a do 1910 r. stanowiła własność Norbertanek. Od XIII w. powstawały karczmy, stawy rybne i folwarki, młyny. W kolejnych wiekach powstały: cegielnie, kuźnie, zabudowania gospodarcze oraz szpital. Na wzgórzu Sikornik w latach 1820-23 usypano kopiec Tadeusza Kościuszki. Sypanie kopca uchwalił Senat Wolnego Miasta Krakowa, a na miejsce przywieziono ziemię z pól bitewnych m. in. Racławic, Maciejowic, Szczekocin i Dubienki (w 1926 r. z Yortown, Saratogi). Kopiec usytuowany nieopodal kaplicy Bł. Bronisławy (stąd popularna nazwa wzgórza Bł. Bronisławy), wybudowanej w latach 1856-61 (wg proj. F. Księżarskiego), na miejscu wcześniejszej z 1702 r. zburzonej w 1854 r. W 1850 r. Austriacy włączyli całe wzgórze w system fortyfikacji w ramach tworzenia tzw. Twierdzy Kraków. W 1853 r. kopiec został okolony fortami (wg proj. F. Księżarskiego) tworząc tzw. fort Kościuszko, ale kopiec był nadal udostępniony społeczeństwu. W 1860 r. umieszczono na szczycie granitowy głaz przywieziony z Kuźnic z napisem Kościuszce, który wyrył J. N. Galli. Po II wojnie światowej część fortyfikacji została zburzona. W ocalałym forcie utworzono hotel w 1976 r., który po remoncie w latach 1994-95 nosi nazwę Hotel FM Pod Kopcem. Z kopca nadaje Radio RMF, które działa od 15 stycznia 1990 r. jako pierwsze prywatne i niezależne radio komercyjne w Polsce, a 26 maja 1994 r. stacja otrzymała jako pierwsza ogólnopolską koncesję radiową.
W 1327 r. na wydzielonych ze Zwierzyńca terenach (od ujścia młynówki, wzdłuż ob. ulic Kościuszki, fragmentu Zwierzynieckiej do ujścia ówczesnej Rudawy) przeorysza Norbertanek Stredka i prepozyt Mikołaj lokowali na prawie niemieckim Półwsie Zwierzynieckie, wytyczono ulice i łany pól. W 1366 r. Norbertanki odstąpiły miastu Błonia, zastrzegając sobie prawo wypasu bydła klasztornego. W 1375 r. wykopano młynówkę Rudawy z ujściem obok klasztoru i zbudowano młyn, a kolejne powstały w XV w. W 1428 r. wzmiankowano folwark wójtowski, a w 2 poł. XV w. klasztorny. W 1509 r. król Zygmunt I Stary uzyskał od Norbertanek znaczny obszar ziemi w Półwsiu Zwierzynieckim, na którym założono ogród królewski zwany Wielkim.
W latach 1903-12 zasypano stare koryto Rudawy, kierując rzekę dawną młynówką. Około 1908 r. na miejscu szańców piechoty w otoczeniu kościoła Najświętszego Salwatora powstała urzędnicza dzielnica willowa (wg proj. R. Bandurskiego) zwana Salwatorem. Od tego czasu ta nazwa weszła w obieg jako nazwa całej okolicy. W 1914 r. wytyczono aleję Focha, a w 1917 r. doprowadzono linię tramwajową do obecnej ul. T. Kościuszki. W okresie 20-lecia międzywojennego zurbanizowano Półwsie Zwierzynieckie, w miejscu zasypanego stawu powstał plac Na Stwach. Na dawnych gruntach Norbertanek tzw. łąkach zwierzynieckich powstały w 1912 r. zabudowania stadionu Klubu Sportowego Cracovia (utworzonego w 1906 r.).
Znajdujące się obok Błonia to łąka w centrum miasta o powierzchni ok. 48 ha. W 1366 r. Norbertanki na podstawie umowy z władzami miasta Krakowa zamieniając pastwiska na kamienicę przy ul. Floriańskiej z zastrzeżeniem prawa wypasu bydła dla mieszkańców swoich wsi. Kilka lat później kamienica spłonęła i zakonnice usiłowały anulować umowę, ale do tego nie doszło. Na Błoniach organizowano różne obchody rocznicowe: w 1809 r. rewia wojsk księcia J. Poniatowskiego i gen. J. H. Dabrowskiego, 1910 z okazji 500-lecia bitwy pod Grunwaldem, 1914 przysięga Legionistów, 1933 rewia kawalerii w 250 rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej (w 1983 obchody 300 rocznicy). W 1910 r. z Błoń wystartował pierwszy samolot. Na Błoniach Ojciec Święty Jan Paweł II odprawiał msze św. w czasie swoich kolejnych pielgrzymek, a kanonizacja królowej Jadwigi z 1997 r. została upamiętniona głazem zaprojektowanym przez S. Dousę. Fragment Błon zajmuje stadion Klubu Sportowego Juvenia.
Obie wsie zostały włączone do Krakowa w 1910 roku Zwierzyniec jako XII dzielnicę katastralną, a Półwsie Zwierzynieckie jako XIII, które w 1954 r. zostały włączone do nowej dzielnicy administracyjnej Zwierzyniec, a ta w 1972 r. do wielkiej dzielnicy Krowodrzy.
Z dzielnicą wiążą się liczne legendy wywodzące się ze Zwierzyńca, na bazie których wytworzyły się tradycje kultywowane do dziś. Najbardziej znaną jest pochód Lajkonika, który tradycyjnie w oktawę Bożego Ciała wychodzi z dziedzińca klasztoru Norbertanek i maszerując ulicami Krakowa dochodzi do Rynku Głównego. Kolejną uroczystością jest odpust Emaus, który odbywa się w drugi dzień Wielkanocy tzw. Lany Poniedziałek (Śmigus-Dyngus).
Przegorzały dawna wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1162 r. jako część uposażenia klasztoru Norbertanek. Już w XV w. wieś była podzielona miedzy właścicieli czterech: klasztor Norbertanek, kolegiata Wszystkich Świętych, kosciół św. Michała i J. Koniecpolskiego. W XVI w. Just Decjusz zakupił najpierw w 1528 r. część szlachecką, a później kolejne do 1566 r. (do XIX w. utrzymywał się podział na Przegorzały Szlacheckie i Duchowne). Jednak już od końca XVI w. dobra przeszły w ręce szlacheckie: Lubomirskich, Sanguszków w XVIII w., Lubomirskich w XIX w. Z końca XVIII w. pochodzi karczma przy ul. Księcia Józefa, a dwór z zabudową folwarczna z XIX w. Pod koniec XIX w. w zachodniej części Przegorzał zaczęły powstawać podmiejskie wille. W latach 1928-29 A. Szyszko-Bochusz wzniósł własną willę Odyniec, którą w 1943 r. rozbudowano w rezydencję dla szefa dystryktu krakowskiego O. Wächtera, później przebudowana dla H. Franka, a następnie przekazana H. Himlerowi. W latach 80-tych budowla została rozbudowana i obecnie jest użytkowana przez Kolegium Polonijne im. K. Pułaskiego. W 1950 r. erygowano parafię Chrystusa Króla, na kościół zaadaptowano część zabudowań klasztoru Jezuitów, przebudowaną w latach 1967-69 (wg proj. W. Ostrzołka), a w latach 1970-71(wg proj. W. Pietraszewskiego). W 1956 r. las przegorzalski został włączony do Lasu Wolskiego, a w 1959 r. utworzono rezerwat Skałki Przegorzalskie.
Wieś Przegorzały została włączona do Krakowa w 1941 r. jako XXXI dzielnica katastralna.
Wola Justowska swoją nazwę zawdzięcza Justowi Decjuszowi, który zakupił ten teren w 1528 r. wraz z częścią Przegorzał tworząc rozległy majątek. Nabyta przez Włocha Wola była częścią istniejącej od średniowiecza miejscowości Wola Chełmska, która wraz ze wsią Chełm należała do komesa Marcina z rodu Chełmskich. Na terenie wsi lokowanej na prawie niemiecki była karczma, młyn nad Rudawą i folwarki. W XV w. również Jan Długosz posiadał na tym terenie swój majątek. Właścicielami wsi byli Koniecpolscy, potem Sieneńscy, od których zakupił ją Decjusz. Wybudował on na miejscu dworu renesansową rezydencję (wg proj. B. Berecciego), którą przebudowali w XVII w. Lubomirscy (właściciele od 1594 r.). Rodzina ta stworzyła klucz dóbr wolskich: Wola Justowska, Chełm, Bielany i część Przegorzał, który w XVIII w. przejęli Sanguszkowie, a później Wielopolscy. W XIX w. właścicielami zostali Ledóchowscy, za czasów których pałac odrestaurowano (wg proj. J. Stryjeńskiego) i otoczono rozległym parkiem. Następnie majątek odkupili Kruczkowscy, a od nich Czrtoryscy, których spadkobiercy sprzedali w 1916 r. spółce Wola Justowska Las Wolski. Natomiast w 1917 r. zakupiła go Kasa Oszczędności m. Krakowa i przekazała go miastu. Na tym terenie w 1929 r. utworzono Ogród Zoologiczny. W latach 1934-37 na wzgórzu Sowiniec usypano kopiec, obecnie Józefa Piłsudskiego. Na zboczu Sowińca w ramach Twierdzy Kraków zbudowano w latach 1884-85 fort Skała, a wokół wzgórza powstała grupa baterii i szańców Lasu Wolskiego. W 1951 r. erygowano parafię Matki Bożej Królowej Polski. W 1953 r. w północnej części Lasu Wolskiego utworzono rezerwat krajobrazowy Panieńskie Skałki. W latach 60-tych w forcie Skała urządzono Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Wola Justowska została włączona do Krakowa w 1941 r. jako XXXIII dzielnica katastralna.
Bielany wzmiankowane od XIII w., już w 1254 r. zostały podzielone przez księcia Bolesława Wstydliwego i nadane jako uposażenie klasztorom żeńskim: Norbertankom na Zwierzyńcu i Benedyktynkom w Staniatkach (od XIV w. były już własnością szlachecką). W 1452 r. król Kazimierz Jagiellończyk przeniósł wieś z prawa polskiego na magdeburskie. W 2 poł. XV w. Jan Długosz po niepowodzeniach na Prądniku Białym planował osadzenie zakonu Kartuzów tym razem na tzw. Pagórkach św. Stanisława również bez powodzenia. Wiek później Bielany zakupił kasztelan wojnicki Sebastian Lubomirski, na którego gruntach marszałek wielki koronny Mikołaj Wolski osadził zakon Kamedułów. Zabudowania klasztorne ulokowano na tzw. Srebrnej Górze (Mons Argentus), nazwana tak od srebrnych naczyń, którymi wg tradycji marszałek zapłacił kasztelanowi za wzgórze. W 1604 r. przybyli pierwsi Kameduli z Bodzowa, a w latach 1605-9 powstały zabudowania klasztorne i pojedyncze domki–eremy dla zakonników, którzy wg reguły muszą mieszkać oddzielnie. W latach 1609-30 powstał barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (wg proj. A. Spezzy) z manierystyczną fasadą. Po zniszczeniach po pożarze kościół odrestaurowano w XIX w., podniesiono dzwonnicę, której hełm wykonano wg proj. J. Łepkowskiego. W wnętrzu zachowane obrazy: T. Dolabelli i Sz. Czechowicza, M. Stachowicza. Charakterystyczna sylweta kompleksu klasztornego, a szczególnie kościoła z trzema wieżami jest widoczna z daleka. Ze względu na bardzo surową regułę Kamedułów kobiety mogą wejść na teren kompleksu jedynie 12 razy w roku.
W 2 poł. XIX w. i na początku na Bielanach zlokalizowano w ramach Twierdzy Kraków baterię artyleryjską Srebrna Góra i fort Bielany. U podnóża wzniesienia wybudowano w latach 1898-1901 neogotyckie zabudowania krakowskich Wodociągów (wg proj. R. Ingardena). Na tym terenie od lat 70-tych rozwija się intensywnie budownictwo jednorodzinne. W 1986 r. erygowano parafię Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a kościół wybudowano w latach 1986-88 (wg proj. T Wasilewskiego).
Bielany zostały włączone do Krakowa w 1941 r. jako XXXII dzielnica katastralna.
Olszanica to wieś pierwszy raz wzmiankowana w 1254 r., która był własnością klasztoru Norbertanek ze Zwierzyńca. W XV w. znajdowały się na jej terenie karczma i młyn, a w XVIII w. folwark z dworem i dużym zespołem zabudowań dworskich. W latach 1884-85 na przedpolach wsi wybudowano fort piechoty Olszanica należący do zewnętrznego pierścienia Twierdzy Kraków. W 1924 r. powstał niewielki murowany kościół, a w 1938 erygowano parafię Matki Bożej Częstochowskiej.
Wieś Olszanica została włączona do Krakowa w 1973 r. jako część dzielnicy Krowodrza.
Dzielnica VII na swym wielkim obszarze posiada najwięcej ze wszystkich dzielnic terenów zielonych i rekreacyjnych: Błonia, Las Wolski, Wzgórza Sikornik i Sowiniec, Bielany, Ogród Zoologiczny. Na terenie dzielnicy znalazły się obok historycznej zabudowy kompleksów klasztornych, willi i pałaców też stadiony sportowe, kino Kijów, hotele (Cracovia), Dom Handlowy Jubilat, plac targowy itp. Większość miejscowości zostało włączonych w 1941 r. poza Zwierzyńcem, Półwsiem Zwierzynieckim (1910 r.) i Olszanicą (1973 r.).